Λόγος προφορικός, λόγος τιμής || Λήδα Παπακωνσταντίνου

Για το μεγάλο ταξίδι τρανών πολεμιστών από την Αϊτή

άκουσα να μιλούν πρώτη φορά το 2019, στις Σπέτσες.

Ήταν, λέει, εκατό, ίσως και εκατόν πενήντα άνδρες,

που σαλπάρισαν από την Αϊτή, με μεγάλο ιστιοφόρο,

να έρθουν εδώ στην Ελλάδα, όπου

μία μεγάλη ιδέα είχε συνεπάρει τους ανθρώπους.

Η ιδέα της Επανάστασης.

Οι άντρες εκείνοι γνώριζαν καλά από πόλεμο και επανάσταση.

Μαύροι σκλάβοι ήταν κάποτε και είχαν κερδίσει την ελευθερία τους πολεμώντας τους Γάλλους κατακτητές.

Άρχισα να αναγνωρίζω τα συστατικά μιας αφηγηματικής εικόνας.

Στην αγιογραφία ο τιμώμενος άγιος ή αγία τοποθετείται στο κέντρο της εικόνας,

ενώ η αφήγηση του βίου γίνεται περιμετρικά σε μικρές ζωγραφιές, γεμάτες πληροφορίες.

Ήρωες, χώροι, σπίτια, φύση, ζώα, συμβάντα, εργαλεία, όπλα, αίμα.

Σαν κόμικς, σκέφτηκα, με κεντρική ιδέα, άξονες και τα λοιπά σε ελεύθερη μετάφραση.

Το ταξίδι μιας ιδέας.

Η ιστορία ενός πλοίου που, φορτωμένο με μαύρους πολεμιστές, ξεκινάει από την Αϊτή να πάει στην Ελλάδα, μακρινό ταξίδι και δύσκολο.

Αψηφούν ωκεανούς, θάλασσες, κύματα θεριά και καταφέρνουν να φτάσουν, μήνες μετά, στο Αιγαίο πέλαγος.

Εκεί το πλοίο βυθίζεται αύτανδρο.

Μιά ανάσα μακριά από τους Έλληνες.

Ποιοι ήταν λοιπόν αυτοί οι άντρες, πώς ήταν, πώς τους έλεγαν;

Γιατί, τελειώνοντας τον δικό τους πόλεμο, πήγαν να πάρουν μέρος σε έναν άλλο πόλεμο τόσο μακριά;

Η ιστορία αυτή έχει αντέξει στον χρόνο, που πάει να πει ότι το ταξίδι πολύ το επιθυμούσαν, Αϊτινοί και Έλληνες μαζί.

Ονόματα δεν έχουμε, τα πήρε η θάλασσα.

Μπορεί να έγινε έτσι μπορεί και όχι.

Υπάρχει και το θέμα με τα σακιά του καφέ που έστειλαν αντί χρημάτων τότε.

Τώρα βλέπουμε την ιστορία σε comic strip, κινούμενα σχέδια και performance φτιαγμένη από φοιτητές. Νέοι άνθρωποι, με αγάπη στην τέχνη της ζωής, με σκέψη ελεύθερη, με καλούς δασκάλους.

Είναι και αυτός ένας τρόπος να τιμήσουμε τους ταξιδιώτες της ιδέας.

Ευχαριστώ θερμά την συνάδελφο Φλωρεντία Οικονομίδου και τους φοιτητές της στο Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, στη Σύρο.

Ευχαριστώ την Μαρίνα Κοτζαμάνη και τους φοιτητές της στο Τμήμα Παραστατικών και Ψηφιακών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Τους διδάσκοντες Στέλλα Δημητρακοπούλου και Βασίλη Ψαρρά.

Από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, ευχαριστώ την Μαρίνα Μαροπούλου, που κρατάει τον λόγο της.

Τον Ανδρέα Χέλμη, για την επιμέλεια των κειμένων.

Την Αργυρώ Μπεζάτη, για τον σχεδιασμό της πρόσκλησης και της αφίσας της έκθεσης στο Εκκλησιαστικό Μουσείο Σπετσών.

ΡΕΣΠΕΚΤ

Σπέτσες, Μάρτιος 2021